โรคฉี่หนู..... โรคฉี่หมา

ผศ.น.สพ.ปานเทพ รัตนากร

ช่วงน้ำท่วมอีสานไม่นานมานี้ ก็มีโรคภัยรุนแรงที่คร่าพี่น้องเราไปหลายสิบชีวิต rat14.gif (4940 bytes)โดยเป็นโรคที่มากับน้ำท่วมขังนั่นเอง โรคที่ว่านี้มีชื่อฝรั่งว่า “เลปโตสโปโรซีส” โดยที่ตัวเชื้อแบคทีเรียก่อโรคนี้มีพาหะส่วนใหญ่อยู่ใน “หนู” ไม่ว่าจะหนูบ้าน หนูนา ล้วนมีเชื้อดังกล่าวอยู่ในไต ฉะนั้นมันจึงถูกขับออกมากับฉี่ของหนู ลงตามแหล่งน้ำแล้วเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ผ่านทางบาดแผล และเยื่อชุ่มต่างๆ เช่น การลงแช่เล่นในน้ำขัง ฯลฯ ฉะนั้นโรคนี้จึงได้ชื่อภาษาไทยที่ตรงเหมาะเหม็งว่า “โรคฉี่หนู”

ข้อสำคัญที่เรามักมองข้ามหรือบางท่านก็ยังไม่รู้คือเจ้าเชื้อเลปโตสไปร่า ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคฉี่หนูนั้นมันก็มีแฝงตัวอยู่ใน “หมา” อีกด้วย หมาไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 มีเชื้อที่ว่าแอบแฝงอยู่ในไตและถูกขับออกมากับฉี่ ซึ่งสามารถก่อให้เกิดโรคร้ายแรงได้เหมือนกับ “โรคฉี่หนู” ดังนั้นผมจึงขอขนานนามซะว่า “โรคฉี่หมา” ก็แล้วกัน

ไม่ว่าคนเราจะรับเชื้อจากฉี่หนู หรือฉี่หมา ที่มีเชื้อเลปโตสไปร่า อยู่ก็จะมีอาการทั่วๆ ไปคือ ป่วยเป็นไข้สูง เมื่อยตัวราวกับเป็นไข้หวัด บางรายรุนแรงถึงออกอาการตัวเหลือง ตาเหลือง ส่วนในหมาเองก็มีอาการไข้ เบื่ออาหาร ปวดบริเวณช่องท้อง อาเจียน ท้องร่วง น้ำหนักลด กินน้ำมากขึ้น ฉี่บ่อย บางตัวอาจมีอาการดีซ่านให้เห็น หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รักษาอย่างถูกต้องทันท่วงทีก็ถึงตาย

ในเมื่อหมาเป็นสัตว์เลี้ยงที่อยู่ใกล้ตัวมนุษย์เราที่สุด อีกทั้งยังสามารถซุกซ่อนภัยร้ายดังกล่าวไว้ด้วย ฉะนั้นเพื่อความปลอดภัยของทั้งคนและสัตว์ เรามีวิธีป้องกันโรคเลปโตสไปโรซีสในหมา และโรคฉี่หมาที่จะมาถึงคนได้ด้วยการนำหมาของท่านไปพบสัตวแพทย์เพื่อรับการฉีกวัคซีนป้องกัน โรคเลปโตสไปโรซีส ซึ่งส่วนใหญ่แล้ววัคซีนนี้จะผสมรวมอยู่กับวัคซีนป้องกันหัดหมา (ดิสเทมเปอร์) และตับอักเสบติดต่อภายในเข็มเดียวกัน ทั้งนี้จะเริ่มฉีดครั้งแรกเมื่อลูกหมาอายุ 2 เดือน และฉีดซ้ำอีกครั้งเพื่อกระตุ้นภูมิเมื่ออายุ 3 เดือน จากนั้นก็ฉีดปีละครั้งตลอดไป ท่านก็จะปลอดภัยจากโรคฉี่หมา และช่วยลดอัตราการแพร่โรคนี้อีกทางหนึ่งครับ

กลับไปหน้า "คอลัมน์สัตว์เลี้ยง"